I. Chất có ở đâu?
1. Vật thể
- Tất cả những gì thấy được, kể cả bản thân cơ thể mỗi chúng ta là vật thể.
- Vật thể được phân loại thành: vật thể tự nhiên và vật thể nhân tạo
+ Vật thể tự nhiên là những vật thể có sẵn trong tự nhiên.
Ví dụ: Cây mía, đá vôi, khí quyển, nước biển …
- Vật thể nhân tạo do con người tạo ra.
Ví dụ: Ấm đun bằng nhôm, bàn bằng gỗ, lọ hoa bằng thủy tinh,…
2. Chất có ở đâu?
- Các vật thể tự nhiên gồm có một số chất khác nhau. Ví dụ:
+ Thân cây mía có đường, nước, xenlulozơ …
+ Đá vôi có thành phần chính là canxi cacbonat.
- Các vật thể nhân tạo được làm bằng vật liệu. Mọi vật liệu đều là chất hay hỗn hợp một số chất. Ví dụ:
+ Gỗ gồm xenlulozơ là chính.
+ Thép gồm có sắt và một số chất khác.
⇒ Ở đâu có vật thể là ở đó có chất. Có những chất có sẵn trong tự nhiên, có những chất do con người điều chế được như: chất dẻo, tơ, sơi tổng hợp, thuốc nổ, dược phẩm …
II. Tính chất của chất
Mỗi chất có những tính chất vật lí và tính chất hoá học nhất định.
- Tính chất vật lí: trạng thái (rắn, lỏng, khí), màu, mùi vị, tính tan, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi,…
- Tính chất hóa học: là khả năng biến đổi thành chất khác.
Ví dụ: khả năng phân hủy, tính cháy,…
- Các cách nhận biết:
+ Quan sát: giúp nhận ra tính chất bên ngoài như màu sắc, trạng thái.
+ Dùng dụng cụ đo: xác định nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, khối lượng riêng,..
+ Làm thí nghiệm: xác định tính tan, dẫn điện, dẫn nhiệt,…
Vd: quan sát đường là chất rắn, Đo nhiệt độ nóng chảy của lưu huỳnh (S), thí nghiệm tính dẫn điện của chất
- Lợi ích của việc hiểu biết tính chất của chất:
+ Nhận biết chất, phân biệt chất này với chất khác.
+ Biết cách sử dụng chất.
+ Biết ứng dụng chất thích hợp trong đời sống và sản xuất.
III. Chất tinh khiết
1. Hỗn hợp
- Hỗn hợp: là hai hay nhiều chất trộn lẫn với nhau.
Ví dụ: Nước biển, nước khoáng, nước muối,… là hỗn hợp do có lẫn một số chất tan.
2. Chất tinh khiết
- Chất tinh khiết: là chất không có lẫn chất khác
Ví dụ: Nước cất là chất tinh khiết do không có lẫn chất khác.
- Chất tinh khiết có những tính chất nhất định.
Ví dụ: Chỉ nước tinh khiết mới có tonc = 0oC, toS = 100oC, D = 1 g/cm3 … Với nước tự nhiên các giá trị này đều sai khác nhiều ít tùy theo các chất khác có lẫn nhiều hay ít.
3. Tách chất ra khỏi hỗn hợp
- Cách tách chất ra khỏi hỗn hợp: dựa vào sự khác nhau của tính chất vật lý.
- Một số phương pháp tách chất dựa vào tính chất vật lý của chất như: chưng cất, cô cạn, lọc …
Ví dụ:
Tách muối ra khỏi nước biển bằng cách đun nóng dung dịch cho nước bay hơi. (Cô cạn)
Bài 6 Trang 11 SGK hóa 8
Khí Cacbonđioxit + Canxi Hidroxit (nước vôi trong) → canxi cacbonat( kết tủa) + nước
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 ↓ + H2O
Bài 8 Trang 11 SGK hóa 8
Nhiệt độ 0 tuyệt đối là -273,15°C ( 0K hay -459,67°F)
Bài 1 Trang 11 SGK hóa 8
a) Nêu thí dụ về hai vật thể tự nhiên, hai vật thể nhân tạo.
b) Vì sao nói được: ở đâu có vật thể, ở đó có chất?
Bài 2 Trang 11 SGK hóa 8
Hãy kể tên ba vật thể được làm bằng:
a) Nhôm b) Thủy tinh c) Chất dẻo.
Bài 3 Trang 11 SGK hóa 8
Hãy chỉ ra đâu là vật thể, đâu là chất (những từ in nghiêng) trong những câu sau :
a) Cơ thể người có 63 – 68% về khối lượng là nước.
b) Than chì là chất dùng làm lõi bút chì.
c) Dây điện làm bằng đồng được bọc một lớp chất dẻo.
d) Áo may bằng sợi bông (95 – 98% là xenlulozơ) mặc thoáng mát hơn may bằng nilon (một thứ tơ tổng hợp).
e) Xe đạp được chế tạo từ sắt, nhôm, cao su,...
Bài 4 Trang 11 SGK hóa 8
Hãy so sánh tính chất: màu, vị, tính tan trong nước, tính cháy của các chất muối ăn, đường và than.
Bài 5 Trang 11 SGK hóa 8
Chép vào vở những câu sau đây với đầy đủ các từ hay cụm từ phù hợp :
"Quan sát kĩ một chất chỉ có thể biết được..... Dùng dụng cụ đo mới xác định được... của chất. Còn muốn biết một chất có tan trong nước, dẫn được điện hay không thì phải....."
Bài 6 Trang 11 SGK hóa 8
Cho biết khí cacbon đioxit (còn gọi là cacbonic) là chất có thể làm đục nước vôi trong. Làm thế nào để có thể nhận biết được khí này có trong hơi thở của ta.
Bài 7 Trang 11 SGK hóa 8
a) Hãy kể hai tính chất giống nhau và hai tính chất khác nhau giữa nước khoáng và nước cất.
b) Biết rằng một số chất tan trong nước tự nhiên có lợi cho cơ thể. Theo em, nước khoáng hay nước cất, uống nước nào tốt hơn?
Bài 8 Trang 11 SGK hóa 8
Khí nitơ và khí oxi là hai thành phần chính của không khí. Trong kĩ thuật, người ta có thể hạ thấp nhiệt độ để hóa lỏng không khí. Biết nitơ lỏng sôi ở -196oC, oxi lỏng sôi ở – 183oC. Làm thế nào để tách riêng được khí oxi và khí nitơ từ không khí?
Bài 1 Trang 11 SGK hóa 8
a) Nêu thí dụ về hai vật thể tự nhiên, hai vật thể nhân tạo.
b) Vì sao nói được: ở đâu có vật thể, ở đó có chất?
Đáp án và hướng dẫn giải
a) Hai vật thể tự nhiên: nước, cây,...
Ngoài ra các em có thể kể tên các vật thể có sẵn trong tự nhiên như: núi, không khí, đá, sông, cây cỏ,....
Hai vật thể nhân tạo: ấm nước, bình thủy tinh,...
(Vật thể nhân tạo là những vật thể không có sẵn trong tự nhiên hay nói các khác là do con người chế tạo ra, ở đây các em có thể kể thêm đó là: ô tô, quạt điện, bàn học, ti vi, xoong nồi, tủ lạnh,....)
b) Bởi vì, trong tự nhiên chất có mặt ở khắp nơi từ trong vật thể tự nhiên đến vật thể nhân tạo (bao gồm chất hay hỗn hợp một số chất). Do đó, ta có thể nói rằng, ở đâu có vật thể, ở đó có chất.
Bài 2 Trang 11 SGK hóa 8
Hãy kể tên ba vật thể được làm bằng:
a) Nhôm b) Thủy tinh c) Chất dẻo.
Đáp án và hướng dẫn giải
a) Nhôm: Ấm đun nước, chậu nhôm, thìa ăn cơm,...
Các em có thể tham khảo thêm các vật thể được làm bằng nhôm như: ca nước, tủ đựng đồ, xoong nồi, chảo, khung cửa,....
b) Thủy tinh: Ly nước, bể cá cảnh, mắt kính,...
Các đồ vật bằng thủy tinh các em có thể tham khảo thêm: bóng đèn, cửa kính, lọ đựng hoa, ống nghiệm, nhiệt kế,....
c) Chất dẻo: Thau nhựa, thùng đựng rác, đũa,...
Một số vật thể bằng chất dèo: cốc uống nước, cánh quạt, bàn ghế, đồ chơi trẻ em, tủ quần áo, hộp bút,....
Bài 3 Trang 11 SGK hóa 8
Hãy chỉ ra đâu là vật thể, đâu là chất (những từ in nghiêng) trong những câu sau :
a) Cơ thể người có 63 – 68% về khối lượng là nước.
b) Than chì là chất dùng làm lõi bút chì.
c) Dây điện làm bằng đồng được bọc một lớp chất dẻo.
d) Áo may bằng sợi bông (95 – 98% là xenlulozơ) mặc thoáng mát hơn may bằng nilon (một thứ tơ tổng hợp).
e) Xe đạp được chế tạo từ sắt, nhôm, cao su,...
Đáp án và hướng dẫn giải
| Vật thể | Chất |
| Cơ thể người, lõi bút chì, dây điện, áo, xe đạp | nước, than chì, xenlulozơ, nilon, sắt, nhôm, cao su |
Bài 4 Trang 11 SGK hóa 8
Hãy so sánh tính chất: màu, vị, tính tan trong nước, tính cháy của các chất muối ăn, đường và than.
Đáp án và hướng dẫn giải
Để thuận tiện: Ở bài này chúng ta sẽ lập bảng như sau:
| Muối ăn | Đường | Than | |
| Màu | Không màu | Nhiều màu | Đen |
| Vị | Mặn | Ngọt | Không vị |
| Tính tan trong nước | Tan | Tan | Không tan |
| Tính cháy | Không | Cháy được | Cháy được |
Bài 5 Trang 11 SGK hóa 8
Chép vào vở những câu sau đây với đầy đủ các từ hay cụm từ phù hợp :
"Quan sát kĩ một chất chỉ có thể biết được..... Dùng dụng cụ đo mới xác định được... của chất. Còn muốn biết một chất có tan trong nước, dẫn được điện hay không thì phải....."
Đáp án hướng dẫn giải
Quan sát kĩ một chất chỉ có thể biết được trạng thái, màu sắc. Dùng dụng cụ đo mới xác định được nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, khối lượng riêng. của chất. Còn muốn biết một chất có tan trong nước, dẫn được điện hay không thì phải làm thí nghiệm.
Bài 6 Trang 11 SGK hóa 8
Cho biết khí cacbon đioxit (còn gọi là cacbonic) là chất có thể làm đục nước vôi trong. Làm thế nào để có thể nhận biết được khí này có trong hơi thở của ta.
Đáp án hướng dẫn giải
Để có thể nhận biết được khí này có trong hơi thở của ta, ta tiến hành làm như sau:
Lấy một cốc thủy tinh có chứa nước vôi trong và sử dụng ống hút, thổi hơi thở sục qua. Chúng ta quan sát thấy cốc nước vôi trong bị vẩn đục. Vậy trong hơi thở của ta có khí cacbonic đã làm đục nước vôi trong.
Bài 7 Trang 11 SGK hóa 8
a) Hãy kể hai tính chất giống nhau và hai tính chất khác nhau giữa nước khoáng và nước cất.
b) Biết rằng một số chất tan trong nước tự nhiên có lợi cho cơ thể. Theo em, nước khoáng hay nước cất, uống nước nào tốt hơn?
Đáp án và hướng dẫn giải
a) Giống nhau: đều là chất lỏng, không màu.
Khác nhau:
+ Nước cất: Là nước tinh khiết chứa duy nhất 1 chất
Nhiệt độ sôi ở 100oC
+ Nước khoáng chứa nhiều chất tan, nó là một hỗn hợp
Nhiệt độ sôi khác 100oC
b) Nước khoáng uống tốt hơn nước cất vì trong nước khoáng có một số chất khoáng có lợi cho cơ thể, nước cất có thể uống được được nó chỉ chứa duy nhất 1 chất do đó không tốt bằng nước khoáng.
Bài 8 Trang 11 SGK hóa 8
Khí nitơ và khí oxi là hai thành phần chính của không khí. Trong kĩ thuật, người ta có thể hạ thấp nhiệt độ để hóa lỏng không khí. Biết nitơ lỏng sôi ở -196oC, oxi lỏng sôi ở – 183oC. Làm thế nào để tách riêng được khí oxi và khí nitơ từ không khí?
Đáp án và hướng dẫn giải
Nitơ lỏng sôi ở -196oC, oxi lỏng sôi ở – 183oC cho nên ta có thể tách riêng hai khí này bằng cách hạ thấp nhiệt độ để hóa lỏng không khí. Hóa lỏng không khí rồi nâng nhiệt độ xuống của không khí đến -196oC, nitơ lỏng sôi và bay lên trước, còn oxi lỏng đến – 183oC mới sôi, tách riêng được hai khí.
0 Nhận xét